مادرانی که از کمبود شیر سینه خود نگران هستند بهتر است با پزشک خود (و مشاور شیردهی) برای دریافت مشاوره در زمینه دیگر روشهای افزایش دهنده شیر مادر صحبت کنند. آنها میتوانند شما و کودکتان را از نظر هر مشکل دیگری که ممکن است وجود داشته باشد، معاینه و بررسی کنند. علاوه بر این، آنها به شما کمک میکنند بفهمید چه چیزی ممکن است بر تولید شیر شما تأثیر بگذارد و در صورت لزوم، راهحلهای دیگری را برای اطمینان از دریافت تمام مواد مغذی مورد نیاز کودک ارائه میدهند.
دادههای مرکز کنترل و پیشگیری از بیماریها نشان میدهد که تقریباً ۷۵ درصد از مادران جدید، چند ماه پس از شروع شیردهی به نوزادان خود به طور جزئی یا کامل، شیردهی را متوقف میکنند. یکی از شایعترین دلایل این امر، نگرانی از تولید ناکافی شیر مادر است. اما علت کمبود شیر مادر چیست؟ راههای افزایش دهنده شیر مادر کدامند؟ چه غذاهایی به افزایش شیر مادر کمک میکنند؟ اگر شما هم این دغدغه را دارید، با ما همراه باشید تا به این سوالات پاسخ دهیم.
تذکر: قبل از هر کاری توصیه میکنیم که ابتدا با پزشک خود مشورت کنید و از اقدامات خودسرانه و بدون مشورت پزشک و مشاور بپرهیزید.
علت کم بودن شیر مادر
عوامل مختلفی ممکن است بر کم شدن شیر مادر اثر بگذارند و مانع از افزایش تولید شیر مادر شوند. در ادامه این مطلب به بررسی این عوامل و موانع افزایش دهنده شیر مادر میپردازیم.
بافت ناکافی غده
سینههای برخی از زنان (به دلایل مختلف) به طور طبیعی رشد نمیکند و ممکن است مجاری «شیرساز» کافی برای رفع نیازهای نوزادشان نداشته باشند. مجاری در طول هر بارداری رشد میکنند و شیردهی، باعث رشد مجاری شده و بافت بیشتری را تحریک میکند، بنابراین ممکن است مشکل کمتری برای نوزاد دوم یا سوم وجود داشته باشد.
مشکلات هورمونی یا غدد درونریز
شاید سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) کمکاری یا پرکاری تیروئید، دیابت، فشار خون بالا یا مشکلات هورمونی داشته باشید. این عوامل به کم شدن شیر مادر منجر میشود؛ زیرا تولید شیر به سیگنالهای هورمونی که به سینهها ارسال میشود بستگی دارد.
جراحی قبلی سینه
جراحی سینه هم به دلایل پزشکی و هم به دلایل زیبایی انجام میشود. سوراخ کردن نوک پستان را میتوان نوعی جراحی سینه نیز در نظر گرفت که ممکن است به مجاری شیر در نوک پستان آسیب برساند. میزان تأثیر این جراحیها بر شیردهی به نحوه انجام عمل، مدت زمان بین جراحی تا تولد نوزاد و عوارضی مانند زخم یا آسیب به سینهها بستگی دارد.
استفاده از قرصهای ضدبارداری
بسیاری از مادرانی که قرصهای ضدبارداری مصرف میکنند، تغییری در میزان شیر خود مشاهده نمیکنند اما در برخی افراد هر نوع کنترل هورمونی هورمونی (قرص، چسب یا تزریق) باعث کاهش زیاد شیر آنها میشود. اگر قبل از چهار ماهگی کودکتان شروع به استفاده از این داروهای ضد بارداری کنید، این احتمال بیشتر است، اما در ماههای بعدی نیز این اتفاق ممکن است رخ دهد.
مصرف برخی داروها یا گیاهان دارویی
پسودوافردین (ماده فعال در سودافد و داروهای مشابه سرماخوردگی)، مترجین، بروموکریپتین یا مصرف مقدار زیادی جعفری یا نعناع فلفلی یکی از موانع افزایش دهنده شیر مادر بوده و باعث کاهش آن میشوند. اگر متوجه شدید که شیر شما کاهش یافته است و یکی از داروهای ذکر شده در اینجا را مصرف کردهاید، از پزشک خود درباره درمان جایگزین برای سرماخوردگی یا بیماری خود سوال کنید.
مشکلات مکیدن
شاید دریافت شیر از سینهها برای نوزاد دشوار باشد. ممکن است غشای نازک بافت پایین دهان، زبان کودک را خیلی محکم گرفته باشد، به طوری که او نتواند به درستی از آن برای مکیدن شیر استفاده کند. (کودک واقعا شیر را از سینه شما نمیمکد، او از زبان خود برای فشار دادن به سینه و فشار دادن شیر به دهان استفاده میکند.). عوامل دیگری مانند شکاف لب و شکاف کام نیز میتوانند باعث بروز مشکل مکیدن شیر از سینه شوند.
تغذیه نامناسب یا غذا نخوردن در شب
مادران از نظر میزان شیری که میتوانند در سینههای خود بین زمانهای شیردهی ذخیره کنند بسیار متفاوت هستند. غذا نخوردن و تغذیه ناکافی در طول شب، باعث کاهش شیر مادر میشود. سطح پرولاکتین (هورمونی که به سینهها سیگنال تولید شیر میدهد) نیز در کاهش تولید شیر مادر نقش دارد.
حال که با عوامل کم بودن شیر مادر آشنا شدیم، نوبت آن است که سراغ روشهای افزایش دهنده شیر مادر برویم.
با بررسی شایعترین دلایل کم بودن شیر مادر که شامل مصرف ناکافی غذا و مایعات، خستگی، سطح استرس بالا و پرستاری به ندرت یا فقط برای دورههای زمانی کوتاه است، شروع میشود. در زیر به بررسی راهحلهای افزایش دهنده شیر مادر میپردازیم.
یک رژیم غذایی مغذی داشته باشید
یک برنامه غذایی سالم مانند یک رژیم غذایی ضد التهابی داشته باشید. وعدههای غذایی حاوی میوهها و سبزیجات، غلات کامل مانند برنج قهوهای، غذاهای سرشار از امگا ۳ مانند ماهی سالمون، دانه کتان و پروتئینهای گیاهی را انتخاب کنید. حدود ۲۵۰۰ کالری در روز را هدف قرار دهید، اما برای مشاوره به ارائهدهنده مراقبتهای بهداشتی خود مراجعه کنید؛ زیرا نیازهای کالری خاص شما بر اساس قد، وزن، متابولیسم و فعالیت بدنی شما متفاوت است.
مقدار زیادی آب بنوشید | افزایش دهنده شیر مادر
اگر بدن شما کم آب باشد، نمیتواند شیر بسازد و شما بیش از آنچه فکر کنید به آب نیاز دارید: علاوه بر هشت لیوان توصیه شده توسط پزشک برای بزرگسالان، افرادی که به نوزاد خود شیر میدهند باید حداقل چهار تا هشت لیوان دیگر آب بنوشند.
به اندازه کافی بخوابید
هر شب تا جایی که میتوانید بخوابید و در طول روز که کودک خواب است چرت بزنید. استراحت کافی به بدن شما کمک میکند تا پس از بارداری و زایمان زودتر بهبود یابد و در افزایش شیر مادر تاثیر مثبت بگذارد.
راههایی برای کاهش استرس بیابید | افزایش دهنده شیر مادر
استرس تاثیر منفی بر جسم و روح دارد. به طور منظم تکنیکها و فعالیتهایی برای کاهش استرس مانند نفس عیق کشیدن، یوگا، ورزش سبک، صحبت با دوستان و مراقبت از خود انجام دهید.
برخی کارها را به دیگران محول کنید
از خانواده و دوستان برای انجام وظایف خانه کمک بخواهید تا بتوانید روی روشهای روشهای افزایش دهنده شیر مادر و غذا دادن به نوزاد و استراحت کردن تمرکز کنید. اگر این امکان برای خانواده شما وجود دارد، یک پرستار بچه استخدام کنید تا به شما در مراقبت از نوزاد کمک کند. علاوه بر این، خدمات نظافتی یا سفارش غذا برای شام میتواند راهی عالی برای صرفهجویی در انرژی شما برای شیر دادن به نوزادتان باشد.
هر چند ساعت به نوزاد شیر بدهید | افزایش دهنده شیر مادر
تغذیه با شیر مادر بر اساس سیستم عرضه و تقاضا کار میکند. به عبارتی دیگر، هر چه کودک شما بیشتر و بیشتر سینه شما را بمکد، شیر بیشتری تولید خواهید کرد. یک مشاور شیردهی میتواند تکنیکها و موقعیتهایی را به شما آموزش دهد تا شما و کودکتان کمک کند از هر شیردهی بیشترین بهره را ببرید. پمپ کردن نیز به افزایش شیر مادر کمک میکند.
با یک مشاور شیردهی کار کنید
اغلب اوقات، مشاوران شیردهی به شما توضیح میدهند که جابجاییهای ساده و جزئی در نحوه در آغوش گرفتن کودک دنیای متفاوتی را ایجاد میکند. پزشک اطفال و سایر والدین شیرده شما نیز میتوانند راهنماییهای مفیدی ارائه دهند.
استفاده از شیشه شیر یا شیردوش برقی | افزایش دهنده شیر مادر
علاوه بر مواردی که به آن اشاره کردیم، استفاده از شیردوش و ظرف ذخیره شیر میتواند خیال شما را از بابت تامین تغذیه کودک راحت کند. شاید شما از استرس رنج ببرید و حتی زمان کافی برای انجام امور روزانه خود نداشته باشید و در عین حال میزان شیر شما برای سیر شدن کودک کافی نباشد. در این حالت یکی از بهترین روشهای افزایش دهنده شیر مادر استفاده از شیردوش برقی و نگهداری شیر در ظرف ذخیره شیر مادر برای زمان مورد نیاز است. فراموش نکنید که با مشورت پزشک میتوانید به راحتی از محصولات مادر و کودک که برای سلامتی شما طراحی شدهاند استفاده کنید.
افزایش دهنده شیر مادر میتواند از طریق مواد خوراکی باشد؟
بله صد در صد! شما میتوانید پس از مشورت با پزشک از موارد تاثیرگذار خوراکی استفاده کنید.
افزایش دهنده شیر مادر چه روشهایی دارد؟
با مشورت پزشک: رژیم غذایی، نوشیدن آب، خواب کافی، کاهش استرس، کنترل فعالیت روزانه، شیردهی در وعدههای بیشتر و استفاده از شیر دوش.
غذاهای افزایش دهنده شیر مادر
در بسیاری از فرهنگها از مدتها پیش به غذاها و گیاهان برای افزایش شیر متکی بودهاند. به احتمال زیاد، از مادران شیرده شنیدهاید که پس از مصرف بلغور جو برای صبحانه یا نوشیدن چای شنبلیله، میزان شیر آنها افزایش یافته است. در همین راستا در ادامه این مقاله، به برخی غذاها و مواد مغذی که افزایش دهنده شیر مادر هستند اشاره میکنیم:
شنبلیله
این دانههای معطر حاوی ترکیبات استروژن مانندی هستند که جریان شیر را افزایش میدهند. یک مطالعه کوچک نشان داد زنانی که سه بار در روز چای شنبلیله مینوشیدند در مقایسه با کسانی که این کار را نمیکردند، شیر بیشتری تولید کردند. اما شواهد گستردهای وجود ندارد که نشان دهد شنبلیله شیر مادر را افزایش میدهد؛ به همین دلیل، برخی از متخصصان اطفال شنبلیله را توصیه نمیکنند.
بلغور جو دوسر یا شیر جو دوسر | افزایش دهنده شیر مادر
فرقی ندارد که یک کاسه بلغور جو دوسر ، یک لاته شیر جو دوسر مصرف کنید مادران شیرده مدتها است که از جو دوسر برای افزایش تولید شیر استفاده میکنند. بلغور جو دوسر منبعی سرشار از آهن است (نصف فنجان جو دوسر خشک نزدیک به ۲ میلیگرم یا حدود ۲۰ درصد نیاز مادران شیرده در روز آهن دارد) و سطوح پایین این ماده معدنی مانع از افزایش شیر مادر میشود.
دانه رازیانه
دانههای ترد و با طعم شیرین رازیانه یکی دیگر از مواد افزایش دهنده شیر مادر هستند و معمولا در کلوچهها و چایها یافت میشوند. همانند شنبلیله، دانههای رازیانه حاوی ترکیبات استروژن مانندی هستند که باعث افزایش شیر می شوند. در واقع، تعداد انگشت شماری از مطالعات کوچک، مصرف دانه رازیانه را با حجم بیشتر شیر و محتوای چربی و همچنین افزایش وزن نوزاد مرتبط دانستهاند. اما تحقیقات گستردهای در مورد فواید احتمالی شیردهی آنها وجود ندارد.
گوشت و مرغ بدون چربی | افزایش دهنده شیر مادر
گوشت گاو بدون چربی، گوشت بره و مرغ منابع اصلی آهن هستند؛ بنابراین مصرف مقدار کافی از این مواد معدنی باعث افزایش شیر مادر میشود. اما باز هم هیچ شواهد یا تحقیق مستقیمی وجود ندارد که مصرف گوشت را با افزایش تولید شیر نشان دهد.
حتما قبل از مصرف این مواد مغذی به خصوص شنبلیله و دانه رازیانه با پزشک خود صحبت کنید.
سیر
یک مطالعه به منظور ارتباط بین سیر و افزایش شیر مادر نشان داد که مکملسازی با این ماده معطر تفاوتی ایجاد نمیکند. اما بسیاری از مادران معتقدند که سیر به افزایش شیر آنها کمک میکند و یک یا دو حبه سیر تقریبا هر غذای خوش طعمی را خوشمزهتر (و سالمتر) میکند. پس چرا آن را امتحان نکنیم؟
در مجموع، شواهد زیادی وجود ندارد که با خوردن غذاهای مناسب میتوانید شیر خود را افزایش دهید. اما تعداد انگشتشماری از مطالعات نشان میدهد که برخی مواد مغذی ممکن است مفید باشند. از سوی دیگر، بسیاری از مادران شیرده معتقدند که مصرف برخی غذاها افزایش دهنده شیر آنها بوده است. بنابراین، اگر احساس میکنید که هر یک از این مواد غذایی کمک کوچکی به شما کمک کند، سعی کنید آن را به منوی غذایی خود اضافه کنید.
افزایش دهنده شیر مادر با استفاده از شیردوش برقی امکانپذیر است؟
با مشورت پزشک، بله.
افزایش دهنده شیر مادر در کدام ماده خوراکی بیشتر است؟
بلغور جو و چای شنبلیله.
افزایش دهنده شیر مادر در یک نگاه
مادرانی که از کمبود شیر سینه خود نگران هستند بهتر است با پزشک خود (و مشاور شیردهی) برای دریافت مشاوره در زمینه دیگر روشهای افزایش دهنده شیر مادر صحبت کنند. آنها میتوانند شما و کودکتان را از نظر هر مشکل دیگری که ممکن است وجود داشته باشد، معاینه و بررسی کنند. علاوه بر این، آنها به شما کمک میکنند بفهمید چه چیزی ممکن است بر تولید شیر شما تأثیر بگذارد و در صورت لزوم، راهحلهای دیگری را برای اطمینان از دریافت تمام مواد مغذی مورد نیاز کودک ارائه میدهند.
شما از چه روشی برای افزایش شیر استفاده میکنید؟ به نظرتان تاثیرگذارترین عوامل در کاهش شیر مادر چیست؟ آیا تا به حال تجربه مفیدی هنگام استفاده از محصولات شیردوشی مانندد شیردوش برقی داشتهاید؟ به نظرتان محصولاتی مانند کیسه ذخیره شیر مادر مناسب چه کسانی است؟ نظرات و تجربیات کارآمد خود را برای ما بنویسید و اگر این مقاله برای شما مفید بود، آن را با دوستانتان به اشتراک بگذارید.
پیشنهاد میکنیم این مقاله را بخوانید
