گاهی کم خوابی و بی‌خوابی کودک ناشی از عوامل محیطی بوده که به راحتی با تغییر موقعیت و محیط خواب کودک می‌تواند برطرف گردد. در برخی موارد نیز علت بیداری‌های طولانی مدت کودک ناشی از فاکتورهای داخلی مثل آلرژی، مشکل تنفسی، کولیک، نفخ و … بوده که برای درمان آن‌ها بهتر است به پزشک مراجعه شود.
در ماه‌های ابتدایی تولد نوزاد، والدین ممکن است برای خواباندن کودک خود با مسائل مختلفی روبه‌رو باشند. در ابتدای امر به علت آشنا نبودن والدین با سیستم خواب کودک خود و همین طور آشنا نبودن کودک با محیط، ممکن است کودک دچار بی‌خوابی و کم خوابی شده و به طبع مانع خوابیدن والدین نیز شود. برای رفع مشکل بی‌خوابی و کم خوابی نوزاد و کودک، والدین در ابتدا باید با میزان خواب مورد نیاز کودک خود در سنین مختلف آشنا شده و فاکتورهایی که ممکن است در این امر دخیل باشد را بشناسند. سپس نوبت به درمان کم خوابی و بی‌خوابی کودک می‌رسد که در این مورد حتما پیش از هر اقدامی لازم است با پزشک کودک مشورت شود. بعد از آن استفاده از پتوی نوزاد و بالش نوزاد مناسب نقش مهمی در خواب آرام نوزاد دارد. در این مقاله به بررسی علت کم خوابی نوزاد می‌پردازیم. با ما همراه باشید.
میزان نرمال خواب نوزاد و کودک در سنین مختلف
نوزادان و کودکان از لحاظ ساعات و شرایط خواب با یک‌دیگر تفاوت دارند، اما به طور کلی می‌توان ساعات خواب مورد نیاز کودکان را در سنین مختلف، به شرح زیر طبقه‌بندی کرد.
خواب مورد نیاز کودک 0 تا 3 ماهه
نوزاد تازه متولد شده تا سن نزدیک به 3 ماهگی، نیاز به 14 تا 17 ساعت خواب در طول شبانه‌روز دارد. بدیهی است که این میزان خواب به صورت مداوم و پشت سر هم نبوده و نوزاد برای رفع گرسنگی، تعویض پوشک و برقراری ارتباط با والدین در این بین ساعاتی را بیدار خواهد بود. پس می‌توان به این نتیجه رسید که خواب نوزاد در بازه 0 تا 3 ماهگی، شامل مدت زمان طولانی اما طول خواب کوتاهی (در هر نوبت در حدود 1 ساعت) خواهد بود. استفاده از تشک آنتی رفلاکس بعد از خوردن شیر به خواب بهتر نوزاد کمک می‌کند.
خواب مورد نیاز کودک 3 ماهه تا 6 ماهه
با ورود کودک به 4 ماهگی مدت زمان خوابی که در طول شبانه‌روز احتیاج دارد به 12 تا 15 ساعت می‌رسد. در این بازه سنی، زمان هر دوره خواب کودک نیز بیشتر می‌شود؛ چراکه با محیط انس بیشتری گرفته و احساس گرسنگی نیز در وی کمتر اتفاق می‌افتد. در این دوره سنی، کودک کم‌کم به خواب شبانه عادت کرده و مدت زمان خواب وی در شب‌ها بیشتر و تعداد دفعات بیداری وی کمتر خواهد بود.
خواب مورد نیاز کودک 6 ماهه تا 1 ساله
در بازه زمانی 6 تا 12 ماه، کودک عادت می‌کند که شب‌ها خوابیده و ساعات بیداری وی در طول روز بیشتر می‌شود. در این مدت ممکن است تعداد دفعات بیداری کودک در هنگام شب به 2 تا 3 بار کاهش یافته و تعداد دفعات خواب مورد نیاز وی در طول روز نیز به 1 یا 2 بار کاهش یابد.
لازم به ذکر است که این میزان خواب، در حالت نرمال صدق کرده و در مواردی که کودک دچار دل‌درد بوده یا در حال دندان درآوردن است و یا مشکلاتی از این دست دارد، ساعات خواب وی دچار اختلال می‌شود.
عوامل مهم کم خوابی و بی‌خوابی نوزاد
فاکتورهای زیادی وجود داشته که می‌توانند در خواب نوزاد و کودک اختلال ایجاد کنند. برخی از فاکتورها با رسیدگی به نوزاد مثلا تعویض پوشک وی یا رفع گرسنگی و ایجاد جای خواب راحت با پتوی نوزاد و … برطرف شده و در برخی موارد ممکن است مشکل جدی‌تر وجود داشته باشد. از جمله فاکتورهای مهمی که سبب کم خوابی و بی‌خوابی کودک می‌شود عبارتند از:
سیکل خواب نامنظم
یکی از دلایلی که کودک در طول روز خوابیده و شب‌ها بیدار می‌ماند، سیکل نامنظم خواب وی بوده که البته امری موقتی است. در واقع کودک نمی‌تواند روز و شب را تشخیص داده و به این ترتیب در ساعات اشتباهی به خواب می‌رود. این مشکل به مرور زمان و با آشنایی کودک با محیط برطرف می‌گردد.
گرسنگی و تشنگی
از جمله معمول‌ترین دلایل بی‌خوابی و کم خوابی کودک گرسنگی وی بوده که غالبا با گریه کودک نیز همراه خواهد بود. اگر کودک با شیر مادر تغذیه می‌شود، بدیهی است که به علت هضم سریع این شیر، پس از مدت زمان کوتاهی دوباره احساس گرسنگی داشته باشد و از خواب بیدار شود. حتی اگر بدانید که مدت کمی از زمان شیر خوردن کودکتان گذشته است، بهتر است باز هم به او شیر بدهید تا مطمئن شوید که مشکل بی‌خوابی او به دلیل گرسنگی بوده یا نه. گاهی نیز علت بیداری کودک، تشنگی بوده که در این مورد نیز شیر دادن به نوزاد و در سنین 4 تا 5 ماه به بالا، آب دادن به او می‌تواند موثر باشد.
دندان درآوردن
زمان دندان درآوردن کودکان با یک‌دیگر تفاوت دارد. اما به طور کلی این امر پیش از 1 سالگی کودک اتفاق می‌افتد. دندان درآوردن با درد همراه بوده که این درد می‌تواند سبب بی‌خوابی کودک و ناآرامی وی شود. در برخی موارد نیز به دنبال این امر کودک تب می‌کند. در شرایطی که کودک به دلیل دندان درآوردن دچار بی‌خوابی می‌شود، لازم است به پزشک مراجعه گردیده تا متناسب با نیاز کودک مسکن و تب‌بر تجویز شود. این داروها بهتر است در حدود 15 دقیقه قبل از خوابیدن کودک به او داده شود تا کودک خواب راحتی داشته باشد.
کولیک
از جمله موارد شایع بی‌خوابی در کودکان زیر 4 ماه می‌توان به کولیک اشاره کرد. کولیک یا قولنج کودکان، در واقع به گریه کردن‌های طولانی کودک گفته می‌شود که بیشتر از 3 ساعت در طول روز و بیش از 3 روز در هفته ادامه داشته باشد. کولیک علاوه بر مدت زمان، در موارد دیگر نیز با گریه معمولی نوزاد متفاوت است. کولیک معمولا بلندتر از گریه معمولی بوده و به طوری است که انگار کودک در حال درد کشیدن است. از طرفی کولیک به طور ناگهانی اتفاق افتاده و با رفع گرسنگی کودک یا تعویض پوشک وی نیز قطع نمی‌شود. گاهی ممکن است کودک مبتلا به کولیک بعد از اجابت مزاج و یا دفع گاز آرام گیرد.
نفخ
مصرف غذاهای نفاخ توسط مادر می‌تواند بر شیر وی تاثیر گذاشته و کودک با نوشیدن آن شیر دچار نفخ شود. نفخ معده می‌تواند سبب ناآرامی و بی‌خوابی کودک گردد. در این مورد ماساژ دادن آرام کمر و شکم نوزاد می‌تواند به دفع باد و آرام گرفتن کودک کمک کند.
سرماخوردگی و آلرژی
گاهی بیماری‌هایی از جمله سرماخوردگی و آلرژی، به سبب ایجاد سرفه، عطسه، گرفتگی بینی، گلودرد و … مانع از خوابیدن کودکان می‌شود.
یبوست
یبوست در کودکانی که با شیر مادر تغذیه می‌شوند به ندرت اتفاق می‌افتد. اما در کودکانی که شیر خشک می‌خورند و یا با رسیدن به سن 6 ماهگی زمان غذا خوردن آن‌ها رسیده است، ممکن است دچار یبوست شده و این امر بر سیکل خواب آن‌ها تاثیر منفی داشته باشد.
کمبود ویتامین
کودکان از همان ابتدای تولد زیر نظر پزشک مکمل‌های ویتامین و مواد معدنی از جمله آهن، منیزیم و گروه‌های مختلف ویتامین را دریافت می‌کنند. در برخی موارد کمبود برخی از این ویتامین‌ها و مواد معدنی در بدن کودک می‌توان سبب بی‌خوابی و کم خوابی وی گردد. در چنین مواردی باید طبق نظر پزشک، مصرف ویتامین‌ها و مواد معدنی مورد نیاز آغاز شود.
مشکلات تنفسی
در برخی موارد مسدود شدن مجاری تنفسی به دلیل عوامل مختلفی از جمله گرفتگی بینی، برونشیت، آسم، ذات‌الریه و … می‌تواند در تنفس کودک اختلال ایجاد کرده و مانع از خوابیدن وی شود. رفع این مشکل باید با نظر پزشک انجام شود.
مصرف کافئین زیاد توسط مادر
همانطور که گفته شد نوع غذای مادر بر شیر وی تاثیر گذاشته و به طبع روی نوزاد شیرخوار نیز تاثیرگذار است. مصرف زیاد کافئین توسط مادر یا خوردن بیش از اندازه شکلات و کاکائو توسط وی می‌تواند در کم خوابی و بی‌خوابی کودک موثر باشد.
همانطور که اشاره کردیم کالای خواب نقش مهمی در خواب آرام کودک دارد. پتوی نوزادی نرم و با الیاف درجه یک، ضدحساسیت با گرم کنندگی بالا می‌تواند درمان‌کننده کم خوابی و افزایش خواب کودک شود.
انتخاب بالش نوزاد مناسب نه تنها به تنفس کودک کمک می‌کند، بلکه برای صاف نشدن سر و راحتی نوزاد هنگام خواب نیز پیشنهاد می‌شود. انواع بالش فرم دهی در سایت مانیلو موجود می‌باشد.
بعد از خوردن شیر پیش از خواب بهتر است بدن کودک در حالت شیب‌دار قرار بگیرد تا دچار رفلاکس معده نشود؛ مخصوصا در ماه‌های اول تولد. رفلاکس شیر در نوزادان بسیار شایع است و در صورتی که کودک خواب‌آلود باشد، باعث عدم به خواب رفتن و ناراحت خوابیدن نوزاد می‌شود. پیشنهاد می‌کنیم برای حفظ سلامت و هضم بهتر شیر برای کودکتان یک تشک آنتی رفلاکس تهیه کنید.
پتوی نوزاد در درمان کم خوابی تاثیرگذار است؟
کالای خواب نوزاد نقش مهمی در آرامش و راحتی کودک هنگام خواب دارد.
پتوی نوزاد چه مدلی برای درمان کم خوابی نوزاد بهتر است؟
پتوی نوزاد که از الیاف طبیعی و ضد حساسیت باشد، باعث بیماری نوزاد نمی‌شود.
درمان کم خوابی و بی‌خوابی نوزاد
گاهی کم خوابی و بی‌خوابی کودک ناشی از عوامل محیطی بوده که به راحتی با تغییر موقعیت و محیط خواب کودک می‌تواند برطرف گردد. در برخی موارد نیز علت بیداری‌های طولانی مدت کودک ناشی از فاکتورهای داخلی مثل آلرژی، مشکل تنفسی، کولیک، نفخ و … بوده که برای درمان آن‌ها بهتر است به پزشک مراجعه شود. از جمله مواردی که می‌تواند در درمان بی‌خوابی و کم خوابی کودک موثر باشد می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
- از سیری کودک خود اطمینان حاصل کنید. قبل از خواباندن نوزاد بهتر است به او شیر داده شود تا کودک خواب راحتی داشته باشد.
- اگر کودک ساعات زیادی را در طول روز خوابیده و شب‌ها بیدار است می‌توانید در ساعات بیداری کودک در طول روز او را به شکل‌های مختلف سرگرم کرده تا مدت زمان خواب وی در روز کمتر و مدت خواب او در شب بیشتر شود.
- برای راحت‌تر خوابیدن نوزاد خود محیط را آرام کرده و تا جای ممکن نورها را کم کنید تا عوامل حواس‌پرتی و بی‌خوابی کودک کمتر شود. بهتر است در همان 3 ماهه اول تولد کودک محیطی که کودک در آن بهتر می‌خوابد را پیدا کرده و همیشه او را در آن محیط بخوابانید.
- برای راحت‌تر خوابیدن کودک می‌توانید از گهواره استفاده کنید. همچنین قنداق کردن کودک به واسطه جلوگیری از تکان خوردن دست و پای وی در حین خواب می‌توانند مدت زمان خواب او را افزایش دهد. البته بهتر است در این مورد با پزشک مشورت گردد.
- در صورتی که بی‌خوابی کودک ناشی از دندان درآوردن، سرماخوردگی، آلرژی، مشکل تنفسی، نفخ و کولیک است، باید به پزشک متخصص اطفال مراجعه شده تا با درمان این مشکلات، بی‌خوابی کودک برطرف گردد. لازم به ذکر است که والدین هرگز نباید بدون تجویز پزشک، به مصرف داروهای مختلف برای کودک خود از جمله مسکن‌ها بپردازند.
- قبل از رسیدن زمان خواب کودک حتما نسبت به تعویض پوشک وی اقدام کنید تا در هنگام خواب‌آلودگی کودک، با تعویض پوشک وی، در خواب او اختلالی ایجاد نشود.
- ساعات مشخصی را برای خواب کودک تنظیم کنید و زمان غذا خوردن و تعویض لباس او را متناسب با این زمان خواب تعیین کنید. به این ترتیب کودک می‌تواند خواب منظم و راحتی داشته باشد.
- در مواردی رفلاکس معده می‌تواند سبب بی‌خوابی کودک گردد. البته این امر به طور کلی در هنگام خواب کودک خطرناک بوده و ممکن است منجر به ایجاد خفگی شود. از این رو والدین می‌توانند متناسب با صلاحدید پزشک برای نوزاد خود از تشک‌های آنتی‌رفلاکس که دارای شیب مناسبی هستند استفاده کرده و یا از بالش‌های بسیار نازکی استفاده کنند که علاوه بر جلوگیری از رفلاکس معده، به خواب راحت‌تر کودک نیز کمک کند.
پتوی نوزاد فقط برای فصل زمستان در درمان کم خوابی موثر است؟
خیر! پتوی نوزاد چهار فصل مناسب است.
پتوی نوزاد و چه چیزهایی برای درمان کم خوابی کودک مهم است؟
مشورت با پزشک، سیر بودن کودک و تمیز بودن پوشک.
راه حل شما
در این متن به بررسی انواع دلایلی که ممکن است باعث کم خوابی نوزاد شود اشاره کردیم. پیشنهاد اولیه ما مراجعه به پزشک و بررسی دقیق این موضوع از نگاه یک متخصص است. سپس می‌توانید به راهکارهای پیشنهادی ما نگاهی داشته باشید تا مشکل نوزاد خود را برطرف کنید. حتما از راحتی کالای خواب، سیر بودن کودک، تمیز بودن پوشک و زمان خواب نرمال سن نوزاد اطمینان پیدا کنید تا کودک و خودتان دچار سردرگمی ناشی از کم خوابی نوزاد نشوید.
شما چه راهکاری برای حل این مساله دارید؟ آیا تا به حال با مشکل کم خوابی غیر عادی نوزاد روبرو شده‌اید؟ به نظرتان بهترین روش درمان کم خوابی نوزاد چیست؟ نظرات و پیشنهادات خود را برای ما و سایر خوانندگان این متن بنویسید و اگر محتوای این مقاله که به کوشش تیم مانیلو تنظیم شده برای شما مفید بود، آن را برای دوستانتان بفرستید.
پیشنهاد می‌کنیم این مقاله را بخوانید
